Siyasi tartışmaların dışında bilimle ilgili bir şeyler okumak isterseniz Orhan Bursalı'nın bu yazısına bir gözatın!
Cumhuriyet gazetesi yazarı Orhan Bursalı, yoğun siyasi gündem ve tartışmaların dışında bilimsel çalışmaları konu edindiği yazısı ile 2019'a veda ediyor.
Türkiye'de bitmek tükenmek bilmeyen yoğun siyasi gündem ve tartışmaların dışında Cumhuriyet yazarı Orhan Bursalı, gen ile ilgili bilimsel araştırmaları konu edindiği yazısı ile 2019 yılına veda ediyor.
Bilimsel olarak bu sene neler yapıldığını gündemine alan Bursalı, özellikle genlere müdahale konusunda yapılanlar ve yazılanlara değindi.
İşte Bursalı'nın yazısı:
Tüm canlıların yapısını değiştirecek yöntem yılın olayı
Çok konu var, ama ben bilimde yaşadığımız önemli kilometre taşlarına bakacağım. Bilime bakarken iki yönü var, ilki teknoloji, özellikle yeni geliştirilen henüz yaygınlaşmamış, fakat nitelikleri itibarıyla büyük değişimlere yol açacak mühendislik- teknoloji yönü.. İkincisi ise temel bilimlerde keşfedilen ve büyük gelişmeler yol açabilecek potansiyele sahip gelişmeler.
İkincisinde, yani temel bilimlerdeki gelişmelere göz atacak olursak, Krispi8 diye isimlendirilen, canlıların DNA’larında hızlı kesip biçme fırsatı sağlayan teknolojinin vaat ettiği olanaklar. Bu yöntem keşfedileli çok oldu ancak özellikle 2019’daki uygulamalarıyla en çok tartışılan ve hızla gelişen bir bilim alanı oldu.. Düşünün, size bir özellik kazandıran bir geni veya gen parçasını kesip alıyorsunuz.. Ya yerine bir başka gen parçası koyuyorsunuz ya da koymuyorsunuz. Mesela insanlarda AIDS hastalığını, mutasyon kolaylaştırıcı bir gen parçasını daha hamilelik sırasında iki bebeğe yaptığı müdahale ile kesip çıkaran bir Çinli bilimcinin yaptığı.. Etik olmadığı ve izinsiz yaptığı gerekçesiyle görevden alınmış ve dün de üç yıl hapis cezasına çarptırılmış.
Fakat Krispi8 yöntemiyle tüm canlılara (insan, bitki, hayvan, bakteri) müdahaleler durdurulmaz bir şekilde yaygınlaşıyor.
Tartışma büyük ve yoğun
Yenidoğanlara yapılan ve yapılacak müdahalelerin, insanın gelişme, gen, evrim çizgisini değiştirebilecek özellikler taşıyacağı, yani gelişme çizgisine doğrudan müdahale edilmiş olacağı görüşü çok yaygın tartışılıyor.
Şu kesin: genleri düzenlenmiş bebekler aramızda yaşıyor. Fakat bu konuda 2019 yılında çok sayıda bilimsel makale yayımlandı.
Kesin olan şu: Bilimin eline, canlıların genlerini istedikleri gibi yeniden düzenleyebilecekleri bir araç geçti. Bunun ziraatten tutun hemen her alanda inanılmaz uygulamalarıyla bundan sonra karşılaşacağız.
Bazı önemli buluşlar
* Robotik- mühendislikte koşan robotlar dönemine girdik. El ve ayaklarına duyarlılık kazandıracak yazılımlar geliştirildi. Engel atlama, engelleri aşma vb. gibi çok sayıda yenilikler ve aynı zamanda robotların sosyal arkadaşlık yapabilecek duruma gelmeleri de sağlandı. Maksat zaman geçirmekse bazıları için..
