RTÜK reklamlara nasıl bir düzenleme getiriyor?

GAZETECİLER.COM - Yeni yayın yönetmeliğiyle reklamlarda ve dizilerde boy gösteren çocuklar için "istismar" sınırı getiren Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), tiyatro, sinema, radyo ve televizyonlarda rol alan çocukların da çocuk işçilerle ilgili mevzuata eklenmesini istiyor. Konuyu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile görüşeceklerini belirten RTÜK Başkanı Prof. Dr. Davut Dursun, yapılacak mevzuat değişikliğini kendileri açısından anında uygulamaya başlayacaklarını söyledi.

RTÜK'ün yönetmelik çalışmaları ilk olarak, çocuklara yönelik ürünlerin reklamlarında çocukların rol almamasına ilişkin düzenlemeyle gündeme geldi. Hazırlanan yönetmelik taslağının görüşe açılmasıyla birlikte, yayıncılık ve reklam sektöründen üst kurula çok sayıda görüş geldi.

Bu görüşleri değerlendiren üst kurul, çocuklara yönelik ürünlerin reklamlarında çocukların rol almamasına ilişkin düzenlemeyi yönetmelik taslağından çıkardı. Bunun yerine BM Çocuk Hakları Sözleşmesi esas alınarak yayınlarda çocukların istismar edilemeyeceği hükmü getirildi. Çeşitli programlarda rol alan çocukların istismarının önlenmesine yönelik ülke örneklerini inceleyen RTÜK, somut adımlar için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile temasa geçecek.

Reklamların çocuklar üzerinde olumsuz etki yaratma olasılığının diğer programlardan daha fazla olduğunu söyleyen Prof. Dr. Davut Dursun, çocukların ekran başında olduğu saatlerde yayımlanan reklamlarda belli ölçütlerin uygulanması gerektiğini anlattı.

'İstismar edilmemeli'

Dursun, "Biz yeni düzenlemeye 'televizyon yayınlarında da reklamlarda da çocuklar istismar edilmemeli' şeklinde açık bir hüküm koyduk" dedi. Dursun, üst kurulun istismar olduğu iddia edilen her olayda örnek kararlar vereceğini söyledi. Çocukların reklamlarda aktör olarak oynaması konusunda da çok sayıda görüş aldıklarını ve konuyu tartıştıklarını anlatan Dursun, ekranların çocuklara tamamen kapatılmasının doğru olmayacağı düşüncesinden hareketle, bu konuda "istismar" ilkesi getirdiklerini söyledi.

'Mevzuat boşluğu'

Avrupa'da ve Amerika'da çocukların yayıncılık sektöründe istihdamı konusunda ayrıntılı düzenlemeler bulunduğunu anımsatan Dursun, Türkiye'de bu konuda bir mevzuat boşluğu olduğunu belirtti.

Prof. Dr. Dursun, uzun uğraşlar sonunda hazırlanan yeni yayın yönetmeliğinin ayrıntılarını da ilk kez Cumhuriyet'ten Fırat Kozok'a açıkladı. Reklam ve programlarda çocukların rol almasından, reklam süreleri, sponsorluk ve ürün yerleştirme uygulamalarına kadar pek çok konuda yeni yayın standartlarını içeren yönetmeliğin bayramdan sonra yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Yönetmelikle getirilen düzenlemelerden bazıları şöyle:

- Bir saat içinde 12 dakikadan uzun reklam, 6'dan fazla reklam kuşağı yayınlanmayacak.

- Sponsorlar programın başında ve sonunda sadece 5 saniye görünebilecek, bu süre içerisinde sponsorun ayrıca reklamı yayınlanmayacak.

- Reklam kuşağına geçişlerde tam ekran "reklam kapağı" kullanılacak. Reklam kapağında ürün reklamı yapılmasına izin verilmeyecek.

- İlk kez yeni yasayla yayıncılık mevzuatına giren ürün yerleştirme uygulamalarında dijital yerleştirmeye izin verilecek.

Böylece ürün yerleştirmelerde de reklam verenin asıl muhatabının yapımcı ya da oyuncu değil, doğrudan doğruya yayın kuruluş olması sağlanacak.