Orhan Uğuroğlu, Atatürk'ün dilinden basın özgürlüğünü kaleme aldı
Yeniçağ gazetesi yazarı Orhan Uğuroğlu, Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla kaleme aldığı yazısında Mustafa Kemal Atatürk'ün basın özgürlüğüne ilişkin sözlerini aktardı.
Sözü uzatmadan Mustafa Kemal Atatürk'ün basın özgürlüğüne ilişkin sözlerine geçelim...
"Atatürk diyor ki;
"Basının toplum yaşamında, siyasal yaşamda ve Cumhuriyetin gelişme ve ilerlemesinde sahip olduğu yüksek görevleri anmak isterim.
Basının tam ve geniş özgürlüğü iyi kullanmasının, ne derecede nazik bir vaziyet olduğunu da söylemeye gerek görmem.
Her türlü yasal kayıtlardan evvel bir kalem sahibinin bilime, gereksinime ve kendi siyasal görüşlerine olduğu kadar, vatandaşların hukukuna ve memleketin, her türlü özel görüşlerin üstünde olan yüksek çıkarlarına da dikkat ve hürmet etmek manevî zorunluğu, asıl bu zorunluktur ki genel düzeni temin edebilir.
Bununla beraber bu yolda yanılma ve kusur olsa bile, bu kusuru düzeltecek etken ve araç, asla geçmişte sanıldığı gibi, basın özgürlüğünü kısıtlayan bağlar değildir; aksine, basın özgürlüğünden doğan sakıncaların giderilme aracı, yine basın özgürlüğüdür." 1924 (Atatürk'ün S.D.I, s. 317-318)
"Gazetelerden korkmamak gerekir. Gazetelere gelince: Onlar, yürürlükteki yasalar çerçevesinde özgürdür. Yasanın dışına çıkarlarsa yasal sorumlulukla karşı karşıya kalırlar. " 1923 (Gazi ve İnkılâp, Mahmut Soydan, Milliyet gazetesi, 4.12.1929)
"Basın, hiçbir sebeple baskı ve etki altına alınamaz." 1923 (Atatürk'ün S.D. III, s. 65)
"Gazeteciler, gördüklerini, düşündüklerini, bildiklerini samimiyetle yazmalıdırlar." 1929 (Ayın Tarihi, Cilt: 20, Sayı: 65, 1929)
"Gazeteler, yasanın ve halkın çıkarlarının tersine davranışlara tanık oldukları ve bunları öğrendikleri takdirde gerekli yayında bulunmalıdırlar." 1923 (Atatürk'ün S.D.U, s.51)
"Toplanma özgürlüğü ve basın özgürlüğü; Bu iki özgürlük, aynı ilkeden çıkar. O ilke, insanların, fikirlerini serbest söylemek ve yaymak hakkıdır.
En büyük gerçekler ve ilerlemeler, fikirlerin serbest ortaya konması ve karşılıklı alınıp verilmesi ile meydana çıkar ve yükselir." 1930 (Afet İnan, M. K. Atatürk'ten Y, s. 33)
"Basın özgürlüğünün sakıncalarının giderilmesinin yine basın özgürlüğüyle mümkün olduğuna dair bu Büyük Meclis'in yol gösterme ve düzenleme alanında güzel karşılanan esaslar;
- Eğer Cumhuriyetin ruhu olan erdemden yoksun kendini bilmezlere, basının içinde haydutluk fırsatını verirse,
- Eğer halkı aldatan ve doğru yoldan çıkaranların fikir alanındaki uğursuz etkileri, tarlasında çalışan suçsuz vatandaşların kanlarını akıtmasına, yuvalarının dağılmasına sebep olursa ve
- Eğer en sonunda haydutluğun en kötüsünü göze alan bu gibi kimseler, yasaların özel durumlarından yararlanma imkânını bulurlarsa, Büyük Millet Meclisi'nin eğitici ve ezici gücünün karışma ve uyarması elbette gerekli olur." 1925 (Atatürk'ün S.D.I, s. 325-326)
"Özel amaçla yayın yapan bazı gazetelerin, halkın çoğunluğu üzerinde yaptığı etki, her memlekette olduğu gibi o gazetelerin lehinde değildir." 1924 (Atatürk'ün S.D.III, s. 78)
