Hakkı Devrim o lafın 'anasını sattı'
Radikal yazarı Hakkı Devrim, bugün köşesinde ertelediği o yazıyı yazdı ve sözlüklerden destek alarak Oktay Ekşi'nin kullandığı o cümleyi analiz etti.
GAZETECİLER.COM - Oktay Ekşi köşesinde hükümet üyelerinden söz ederken yazdığı "analarını bile satan zihniyet" lafını kendisi bile savunamadı. Eleştiriler karşısında istifa etti. Başında bulunduğu Basın Konseyi Ekşi'nin yazısı için uyarı cezası verdi.
Ancak Radikal yazarı Hakkı Devrim, sözlükleri açtı, yazının içinde geçen ve olay çıkartan o cümlenin anlamının iddia edildiği gibi olmadığını ileri sürdü. Hukuk eğitimi almış olmanın da verdiği bir rahatlık ile örnekler göstererek, Ekşi'nin yazdığının küfür anlamına gelmediğini, "anasını satmak" deyiminin "boşver aldırma" anlamına geldiğini ileri sürdü.
Oktay Ekşi'nin Türkiye'de basın-yayın'ın vâiz-i âzam'ı makamında olduğunu ve istifasının da doğal olarak "ülke çapında önemli bir hâdise" olacağını yazan Hakkı Devrim, "Gelelim Oktay Ekşi'nin işlediği sanılan suça" cümlesi ile de yazısının yönünü hemen belli etti.
İşte Hakkı Devrim'in sözlüklerden yararlanarak Ekşi'nin yazdığı "analarını bile satan zihniyet" cümlesi için yaptığı yorum:
"AVUKATLIK BRÖVEM YOK AMA..."
"Lafı uzatmadan soralım, nedir Oktay'ın dediği? «...analarını bile satan zihniyet» değil mi? Görünüşe bakılırsa herkes anladı bu lafı; lafı da ne demek, bu çok ağır küfrü(?).
Benzer ahvalde ben her şeyden önce sözlüklere bakarım. Hukuk mezunuyum, ama avukatlık brövem yok. Olsaydı Oktay'a «Başbakan ve taifesinin açacağı davalarda, müsaade et seni ben savunayım» derdim.
* Satmak fiilinden başlıyorum. Tek anlamı varmış gibi burada «Kadın satmak» diye algılanıyor. Mecazî anlamı: «menfaat karşılığında fedâ etmek, (o şey veya kimseye) ihanet etmek »'tir : vicdanını satmak, dostunu satmak, vatanını satmak, müvekkilini satmak gibi... Deyimleri de bileceksiniz: afi satmak, akıl satmak, bir pula satmak, çalım satmak, kargayı bülbül diye satmak... Sözlükler kelime ve deyişleri, küfür niteliği varsa belirtir: anasının ipini satmış veya pazara çıkarmış deyiminde bile böyle bir not yok.
* Anasını satayım, ver bir kadeh daha!, deriz. («Önemi yok, ne olursa olsun» anlamındadır.) Argo'daki anlamı: «Boşver, aldırma!»
* Anasını sattığım, «Allah belasını veresice, meret...» demektir.
* Anasını sat'ın anlamı (hepsini sözlüklerden aynen alıyorum) «Önem verme, aldırma!»
* Gene argo'da: Anasını satmak, «Bir şeye anasını bile satacak kadar önem vermemek, umursamamak.» (Burhan Felek.) «İnkâr ediyorsun demek, dedi. İkrar ediyorum anasını sattığım, dedim» (Haldun Taner). Anasını sattığımın... «Bir kimsenin hükmünü geçiremediği, elde edemediği bir şeye karşı duyduğu hasret ve esefi dile getiren serzeniş ve sitem sözü.» Örnek, Anasını sattığımın dünyası, bize hiç rahat yüzü göstermedi.»
*Argomuzda «Anasının ırzına geçmek anlamında küfür olarak kullanılır» diye tarif edilen çirkin bir söz var. Kusuruma bakmayın buraya aynen alıyorum: «Anasını bellemek (veya fallamak.)»
Benim Türkçe bilmez cahillerim –gördüğünüz gibi hepsi; ama başbakanından yazar geçinenlerine kadar hepsi- iki farklı deyişi birbirine karıştırarak, dört gündür tozu dumana kattılar da... İçlerinden «Gelin bir de sözlüğe bakalım» diyecek bir Allah'ın kulu çıkmadı."
Hakkı Devrim'in köşesindeki Oktay Ekşi savunusunun tamamını buradan okuyabilirsiniz.
Ancak Radikal yazarı Hakkı Devrim, sözlükleri açtı, yazının içinde geçen ve olay çıkartan o cümlenin anlamının iddia edildiği gibi olmadığını ileri sürdü. Hukuk eğitimi almış olmanın da verdiği bir rahatlık ile örnekler göstererek, Ekşi'nin yazdığının küfür anlamına gelmediğini, "anasını satmak" deyiminin "boşver aldırma" anlamına geldiğini ileri sürdü.
Oktay Ekşi'nin Türkiye'de basın-yayın'ın vâiz-i âzam'ı makamında olduğunu ve istifasının da doğal olarak "ülke çapında önemli bir hâdise" olacağını yazan Hakkı Devrim, "Gelelim Oktay Ekşi'nin işlediği sanılan suça" cümlesi ile de yazısının yönünü hemen belli etti.
İşte Hakkı Devrim'in sözlüklerden yararlanarak Ekşi'nin yazdığı "analarını bile satan zihniyet" cümlesi için yaptığı yorum:
"AVUKATLIK BRÖVEM YOK AMA..."
"Lafı uzatmadan soralım, nedir Oktay'ın dediği? «...analarını bile satan zihniyet» değil mi? Görünüşe bakılırsa herkes anladı bu lafı; lafı da ne demek, bu çok ağır küfrü(?).
Benzer ahvalde ben her şeyden önce sözlüklere bakarım. Hukuk mezunuyum, ama avukatlık brövem yok. Olsaydı Oktay'a «Başbakan ve taifesinin açacağı davalarda, müsaade et seni ben savunayım» derdim.
* Satmak fiilinden başlıyorum. Tek anlamı varmış gibi burada «Kadın satmak» diye algılanıyor. Mecazî anlamı: «menfaat karşılığında fedâ etmek, (o şey veya kimseye) ihanet etmek »'tir : vicdanını satmak, dostunu satmak, vatanını satmak, müvekkilini satmak gibi... Deyimleri de bileceksiniz: afi satmak, akıl satmak, bir pula satmak, çalım satmak, kargayı bülbül diye satmak... Sözlükler kelime ve deyişleri, küfür niteliği varsa belirtir: anasının ipini satmış veya pazara çıkarmış deyiminde bile böyle bir not yok.
* Anasını satayım, ver bir kadeh daha!, deriz. («Önemi yok, ne olursa olsun» anlamındadır.) Argo'daki anlamı: «Boşver, aldırma!»
* Anasını sattığım, «Allah belasını veresice, meret...» demektir.
* Anasını sat'ın anlamı (hepsini sözlüklerden aynen alıyorum) «Önem verme, aldırma!»
* Gene argo'da: Anasını satmak, «Bir şeye anasını bile satacak kadar önem vermemek, umursamamak.» (Burhan Felek.) «İnkâr ediyorsun demek, dedi. İkrar ediyorum anasını sattığım, dedim» (Haldun Taner). Anasını sattığımın... «Bir kimsenin hükmünü geçiremediği, elde edemediği bir şeye karşı duyduğu hasret ve esefi dile getiren serzeniş ve sitem sözü.» Örnek, Anasını sattığımın dünyası, bize hiç rahat yüzü göstermedi.»
*Argomuzda «Anasının ırzına geçmek anlamında küfür olarak kullanılır» diye tarif edilen çirkin bir söz var. Kusuruma bakmayın buraya aynen alıyorum: «Anasını bellemek (veya fallamak.)»
Benim Türkçe bilmez cahillerim –gördüğünüz gibi hepsi; ama başbakanından yazar geçinenlerine kadar hepsi- iki farklı deyişi birbirine karıştırarak, dört gündür tozu dumana kattılar da... İçlerinden «Gelin bir de sözlüğe bakalım» diyecek bir Allah'ın kulu çıkmadı."
Hakkı Devrim'in köşesindeki Oktay Ekşi savunusunun tamamını buradan okuyabilirsiniz.
