Hac, tarihte tam 40 kez yapılamadı

Yeni Şafak gazetesi yazarı Taha Kılınç, koronavirüs önlemleri kapsamında az sayıda kişiyle gerçekleştirilen haccın ilginç görüntüler ortaya çıkarması sonrasında bugünkü köşesinde konuyla ilgili "Son halka" başlıklı bir yazı kaleme aldı.

Kılınç, İslâm tarihi boyunca haccın salgın hastalıklar, bölgesel çatışmalar, uluslararası siyasî çalkantılar, işgaller, yol güvenliğinin sağlanamaması, öngörülemeyen eşkıya baskınları ve ekonomik krizler sebebiyle tam 40 kez yapılamadığı veya sembolik sayıda insan tarafından eda edilebildiği dönemler olduğunu söyleyerek şunları kaydetti:

692 HACCÂC BİN YÛSUF ES SAKAFİ'NİN MEKKE'YE KUŞATMASI

Hz. Ebûbekir’in torunu Abdullah bin Zubeyr, Yezîd’in 683’teki ölümünün hemen ardından, Mekke’de kendi hilâfetini ilân etmişti. Sonraki dokuz yıl boyunca Abdullah’a boyun eğdirmeye çalışan Emevî yönetiminin sürekli taarruzları, Hicâz’a dışarıdan erişimi büyük ölçüde zorlaştırdı. Nihayet 692’de “Zâlim” lakaplı Haccâc bin Yûsuf es-Sakafî’nin Mekke’ye uyguladığı kuşatma, o yılın hac mevsiminde ortalığın kan gölüne dönmesine yol açtı. Bu dönem, hac ibadetinin rutin seyrinden çıktığı ilk tarihler olarak kayda geçti.

865 ABBASİLERİN İSYANA MÜDAHALESİ

865’te, Abbâsî yönetimine baş kaldıran İsmail bin Yûsuf el Alevî’nin isyanını bastırmak isteyen merkezî hükümetin orduları, Arafat’ta binlerce kişiyi kılıçtan geçirdi. Karmaşa bütün Hicaz’a yayılınca, hac eda edilemedi.

930 Şİİ KARMATÎLERİN MEKKE BASKINI

Şiî Karmatîlerin, 930 yılında Mekke’ye düzenlediği kanlı baskın, İslâm tarihinin en şaşkınlık verici ve dehşete düşürücü sahnelerinden biriydi. 30 bin civarında Müslüman katledildi, bunlardan 3 bininin cesedi Zemzem kuyusuna atıldı. Karmatîler, Haceru’l-Esved’i de yerinden sökerek, Bahreyn’deki yönetim merkezlerine götürdüler. Sonraki 22 yıl boyunca Haceru’l-Esved orada rehin kaldı, 10 yıl da hac yapılamadı.

968 KOLERA SALGINI

968’de, bu defa kolera salgını Mekke’yi vurdu. Sadece insanların değil, açlık ve susuzluk sebebiyle hayvanların da kitlesel olarak öldüğü salgın etkisini kaybedinceye kadar hac mümkün olmadı.

1000'Lİ YILLAR ve HAÇLILAR

Haçlı sürülerinin Kudüs’ü ele geçirdiği 1099’da ve öncesindeki birkaç yılda, bölgedeki çatışmalar ve yol güvenliğinin sağlanamaması nedeniyle hac eda edilememişti. 1000 ve 1028 yıllarında kayıtlara geçen hac iptallerinin sebebiyse yüksek enflasyon ve ekonomik krizlerdi. Hicaz dışından kimse hacca gidemediği için, Mekke’de yaşayan az sayıda insan hac yapabilmişti.

1256 MOĞOLLAR

1256’yı takip eden dört yıl boyunca, bu kez Moğolların saldırıları sebebiyle Ortadoğu’nun hiçbir bölgesinden Mekke’ye seyahat mümkün olmadı. Böylece sayıları ancak birkaç bini bulan yerli halk hacca katılabildi.

1799 FRANSIZ SALDIRILARI

Fransızların Kuzey Afrika ve Ortadoğu’ya saldırıları, 1799’dan itibaren yine yol güvenliği sorununu ortaya çıkardı. Birkaç yıl, Hicaz’ın yakın çevresinden kısıtlı sayıda insan hac yapabildi.

1800'LER SALGIN HASTALIK

1831’den 1892’ye kadar, Hicaz sürekli olarak salgın hastalıklarla boğuştu. Hindistan kaynaklı veba salgınını, kolera ve diğer hastalıklar izledi. Çeşitli dönemlerde Mekke ve Medine’nin karantinaya da alındığı bu yıllarda, günlük ölü sayısı bazen 15 bine kadar çıkıyordu.

2020 KORONAVİRÜS

Ve nihayet, son halka olarak, günümüzde koronavirüs salgını…