Ertuğrul Özkök: Erdoğan'a karşı çık diyenler şimdi onun çevresinde

Aksiyon dergisinden Muhsin Öztürk ve Cemal A. Kalyoncu'ya konuşan Hürriyet yazarı Ertuğrul Özkök  "Erdoğan'a karşı çık" diyenler şimdi onun yanında sözleri ile dikkatleri üzerine çekti.

İSLAMCI SİYASETÇİLER İNŞALLAH SEÇİM DAYAĞI YERLER DE...

Ertuğrul Özkök röportajda, "Hiçbir zaman Kemalist olmadım" diyor. "Türkiye'nin ne Kemalist ideoloji ile ne de İslamcılıkla yönetebileceğini düşünüyorum" diye ekliyor. Tek parti döneminden bu yana devletin herkese dayak attığını, mağduriyet edebiyatına rağmen sadece İslamcı siyasetçilerin dayak yemediğini düşünüyor. "İnşallah bir seçim dayağı yerler de, Türkiye'nin bütün dayak yemişleri olarak, dayak atılmayan ve yenmeyen bir Türkiye'yi inşa edebiliriz" görüşünde.

Yeni romanı Tuhaf Çocuğun Fevkalade Hikâyeleri için kapısını çalan Aksiyon ekibi ile Özkök, toman dışında her şeyi konuştu.

KENDİMİ HİÇ BİR ZAMAN GAZETECİ OLARAK TARİF ETMEDİM

-Niye bir roman yazma ihtiyacı hissetiniz, popüler gazetecilik-köşe yazarlığı varken elde?
-Benim gazetecilikten daha önemli bir tarafım var. Ben sosyoloğum. Gazeteciliğe çok geç başladım. 40 yaşında. Aldığım eğitim iletişimdi, iletişim dersleri veriyordum ama... Hiçbir zaman kendimi gazeteci olarak tarif etmedim. Sosyolog ve gözlemci tarafım daha fazla. Yazı hayatına deneme ile başladım. Ama hayatımda hayal kurmanın çok önemli bir yeri oldu. Gazete yazılarımın içinde mutlaka bir hikâye vardır. Çünkü fikir adamı değilim ben. Fikir adamlığının da ne olduğunu anlamıyorum açıkçası. Bir Karl Marks, bir Dekart, bir Kant değilseniz fikir adamlığı çok da manası olan bir şey değil benim için.

-Ne zamandan beri?
- En baştan. Aksiyon, her zaman düşünceden daha çok etkiledi, beni. Hayatımı bir roman kahramanı gibi yaşadım. Çocukluğumdan beri gelişmeleri önceden görme ve orada olma duygum vardı. Övünmek gibi değil, İzmir'de ilk saçını uzatan adamlardan biriydim. Fethulllah Gülen Hoca'nın bir kitabı ile ilgili bir yazıda, o cemaat fikrini savunurken 'duvar içerisinde bir tuğla olmayı' dile getiriyordu, ben de "Aksini düşünüyorum. Ben duvar içerisinde bir tuğla olmayı reddederek büyüdüm" dedim. Hiçbir zaman bir cemaat adamı olmadım. Hep tek başıma yaşadım. Kendime bir ada kurdum. İnsanın kendini izole edip, bir koza kurup orada yaşaması için ille de büyük imkânlara sahip olması gerekmiyor. Bu parayla ilgili değil. İnançlarda da vardır. Büyük bir inanç gövdesi içinde yalnız yaşayan insanlar da var. Hallacı Mansur gibi. Ayrı tek başına giden damarlar var. Böyle olduğu zaman hayal kurmak ve o hayal dünyası içinde yaşamak büyük bir savunma mekanizması hâline geliyor. Hukuki sicilinde hiçbir cezai unsur olmayan birisiyim. Suç işlemedim. Devletin kanun ve kurallarına saygılı yaşadım. Ama kendi hayatımı da kendim kurmak istedim. Uymak zorunda olduğum toplumsal olarak kabul edilmiş kanunlar dışında, kendi hayatıma, mahremime dair şeyleri hep kendi kurduğum ahlak içinde yaşamaya çalıştım. Bu romanı biraz da bu duygu ile yazdım. Orada bana ait olan şey bu duygu, olaylar değil. Benden ancak yüzde 5 iz taşır.

-Sol kolektif gruplar içinde kendine ait bir dünya kurmak öyle kolay bir şey değil. Kitapta anlattığınız gibi Venedik'te Ölüm filmi mi etkili oldu bunda?
Benim burjuva olmak arzumun miladı diyelim ona. O filmi izleyince ben 'burjuva olmak istiyorum' dedim. Bizim kuşaklarımız burjuvayı kötüleyerek büyüdü. İzmir Kahramanlar'dan çıktığımdan beri içimden burjuvaziyi düşman ilan etmek gibi bir şey olmadı. Bu sınıf atlamak demek değil. İyi yaşamak istedim, doğru. Bu bireysel bir tavır almakla ilgili. Bugün en çok Türk burjuvazisini eleştiriyorum. İddia ediyorum çocuklarına hiç iyi miras bırakamıyorlar. Türk burjuvazisi tarihinin en büyük fırsatını kaçırıyor. Bugün 30 işadamı çıksa 'Yok kardeşim, bu iş böyle değil' dese Türkiye'nin kaderi değişir. Bu korkaklıkla kendilerine ihanet ediyorlar, çocuklarına ihanet ediyorlar.

-Kendileri olamadıkları için mi?
Olamadıkları için, evet.

30 İŞADAMI ÇIKSA 'BU İŞ BÖYLE DEĞİL' DESE...

-Daha önce Türk burjuvazisi kendisi olabilmiş miydi ki?
Zaten Türk burjuvazisi diye bir burjuvazi yoktur. Oluşma ihtimali vardı, onu da yok ettiler. Türk burjuvazisi denilen şeyin bugün Türk tablolarının değerlerini suni olarak artırıcı rekabet içinde olmaktan başka burjuvalıkla ilgili hiçbir davranış kalıpları yok. Sadece modern sanatta fiyat artırma yarışı içindeler.

-Burjuvazinin var oluşu bireysel özgürlükler lehine siyasi tavır göstermekle ilgili sonuçta değil mi?
Türk burjuvazisi bir müzayede burjuvazisidir. Ukrayna'da şu hareket başladığı zaman başında Ukrayna'nın en zengin iki adamı vardı. Alışveriş merkezlerine ekran kurdurup, naklen yayın yaptılar. Bizde de yok değil. Koçların duruşlarını açıkçası takdir ettim. Mesela Cem Boyner'i, Ümit Boyner'i... Aydın Bey'i ayrı yere koyuyorum. Gezi sırasında Silk&Kashmir'in sahipleri "Biz orada açmayız" dediler. Küçücük şeyler belki ama önemli. Türkiye'de gözümüzün önünde 'parlamenter sistem bekleme odasında' diye konuşuyor bir cumhurbaşkanı, bir tepki yok ülkede. Bugün gazetelerde var, MİT tırlarıyla ilgili bilmem kaç kişiyi içeri almışlar. Ana suçlama 'seçilmiş hükümeti ortadan kaldırma teşebbüsü'. Böyle bir suç varsa o hükümetin oluşmasına meşruiyet zemini veren parlamentonun ve halk tarafından kabul edilmiş anayasanın ortadan kaldırılması suç değil mi? Daha büyük suç. Halk mı aldı 'bekleme odası' kararını. Hayır. Halk seni cumhurbaşkanı seçti. Cumhurbaşkanının ne olduğunu da anayasa yazıyor.

MEDYANIN KENDİ İÇ KAVGALARINDA GERÇEK İYİ KÖTÜ ORTAYA ÇIKIYORDU

-Bir haftadır iktidar Doğan Grubu'nu terörizme destek veren bir grup olarak lanse ediyor. Gezi'yi de, CHP'yi, paraleli de katıyor işin içine. Bir şekilde kim terörist, kim darbeci ben tayin ederim tavrı var. Bu devletin kimyası niye değişmiyor?
Eskiden beri kimin 'hain' olduğunu devlet tayin ediyordu. Ama ne diyoruz biz şimdi, devlette 'süreklilik var'. O zaman 28 Şubat'a niye kızıyorsun kardeşim? O zaman da birtakım adamlar çıktı "Bu ülkede mürteci kimdir ben tayin ederim" dedi. Şu anda daha devletçi bir şey yaşıyoruz. O devirde iyi ya da kötü, çalışan kurumlar vardı. Medyası vardı, iyi kötü. Medyanın kendi iç kavgaları vardı ve gerçek kendiliğinden ortaya çıkıyordu. Yargı iyi kötü çalışıyordu. Polis böyle değildi. İstihbarat, ailemizin istihbaratçısı değildi. Kötü alışkanlıkları vardı, bir şey demiyorum, bunların değiştirilmesi gerekiyordu. Bugün Cumhuriyet'te Ahmet Cemal'in yazısını okudum. "Cumhuriyet'i kuran ilk kuşak kendi devrimini yaptı, şimdi Cumhuriyet'i eski alışkanlıklarla değil yeniden kurmamız lazım" diyor. Haklı. Medyayı da Cumhuriyet'i de devleti de yeniden kurmamız lazım. Ama bunların yöntemiyle değil. Bunlar Türkiye'yi yeniden tek parti yönetimine götürüyorlar. Kayınpederim CHP milletvekiliydi ve onun babası rahmetli Hulusi Oral Denizli CHP il başkanıydı tek parti döneminde. Ben tek parti il başkanı nedir biliyorum. Bugünkü valiler tek parti il başkanı gibi davranıyor.

-'Yeniden kurma'yı sistem meselesi olarak biraz daha açabilir miyiz?
Ülkenin Atatürk'le bir meselesinin olmaması lazım. Atatürk bu cumhuriyetin kurucu babası. Ülkeye moderniteyi getiren adamdır. Kemalizm adına yapılan birtakım saçmalıkları Atatürk'e mal etmek dünyanın en büyük haksızlığı olur. Ben Kemalist değilim. Hayatımda hiçbir zaman Kemalist olmadım. Dolayısıyla rahat konuşuyorum. Atatürk'e müthiş bir saygım var, emin olun o saygım her geçen gün biraz daha artıyor. 68 yaşına geldim neticede, bakıyorum bu ülke her şeye rağmen idare ediliyor. Arap dünyasına bakın. Müslüman dünyanın ülkelerine bakın. Ama şunu söyleyeyim; maalesef Cumhuriyet tarihinin en kötü yönetimini yaşıyoruz şu anda. Tek partiden beter. İsmet İnönü vicdansız bir insan değildi. Müslüman vicdanlıdır diyorlardı, inanıyorum hâlâ ama Müslümanlık adına yapılan vicdansızlıkları da gördük.

TÜRKİYE İLK İÇ SAVAŞINI ŞİMDİ YAŞIYOR

-Kemalistler, 'yeniden kurma' işini 20 yıl önceden hesap edebilseydi muhtemelen şikâyet ettiğiniz şeyler olmayabilirdi. Bu konuda bir hayli geç kalınmadı mı?
Toplumların değişimini değerlendirirken geç kalınmış erken olmuş gibi değerlendirmeler yapmak zor. Türkiye'de bizim bir iç savaşımız olmadı. Kanlı iş savaşlar yapamadık. Bana göre ilk iç savaşımızı şimdi yaşıyoruz. Kanlı geçmiyor Allah'tan.

-70'ler peki?
70'ler öğrenci olaylarıydı. Bir kere bu ülkede herkes dayak yedi. İlk dayak yiyen milliyetçiler oldu. Tabutluk olaylarında(1944). İkincisi modern muhafazakârlar yedi dayağı, rahmetli Adnan Menderes döneminde. Hatalar yaptılar ama hak etmedikleri dayaklar yediler. Onların hak ettiği tek şey, en büyük cezaları seçimle gitmek olmalıydı.

-Peki, 44 öncesi?
Tek parti yönetimi attı orada da dayağı. O da seçimle dayak yedi 1950'de. İyi de oldu. Sonra işte ilk büyük hata, günah odur Türkiye'de; 27 Mayıs Darbesi. Bu darbe modern muhafazakârlara geldi. Daha sonra 12 Mart'ta Türkiye'de darbe ile iktidara geleceğini düşünen solcular dayak yedi. Dayak atmaya gelirlerken dayak yediler. Ve bütün Hasan Cemal'ler, Cengiz Çandar'lar o dayaktan çıkarak demokrat oldular. Maalesef ben de, yani hepimiz. 12 Eylül'de en büyük dayağı ülkücüler ve solcular yedi. 28 Şubat bence dayak rejimi değil. 28 Şubat'ta ne hapse giren var doğru dürüst ne hapiste ölen insan var. 28 Şubat'ta en önemli şey işinden olmaktır.

-İntihar eden de var.
Ben vicdanlı adamım. Öyle çok değil o.

-Ağır baskı vardı.
Baskı altına alındılar, işinden oldular. Anlıyorum, anlamazlıktan gelmiyorum. Ama bu köklü dayak değildi o. Köklü dayak hayatını kaybetmektir, içeri girip 5-6 yıl yatmaktır. Bakın 90'larda Kürtler de dayak yedi. Aleviler hep dayak yediler zaten. İşinden olmaksa mesele bugün işinden olan insan sayısı 28 Şubat'ın 20-30 katı.

-Niye adı postmodern darbe oldu?
Peki, postmodern darbe diyelim. Türkiye'de bugüne kadar dayak yemeyen tek kesim Sünni İslamcı kesimdir. Müslümanları değil, İslamist siyasetçileri kastediyorum. Gerçek manada dayak yemediler. Diyorum ki inşallah o kesim de bir seçim dayağı yer, hepimiz otururuz "Bakın hepimiz dayak yedik!" deriz. Erdoğan 3,5 ay hapis yattım diyor, 12 yıldır mağduriyet çekiyor. 5 yıl yattı adamlar yahu. Bana 3,5 ay deyip televizyonlu konforlu koğuş ağası gibi oturarak yattığın hapishaneden bahsetme. Süleyman Demirel de Deniz Baykal da senden daha fazla yattı. Alparslan Türkeş 4 yıl yattı, ağzından bir gün hapishane mağduriyeti edebiyatı dinlemedik. Diğerlerinden de dinlemedik. Bu ülkede zaten hapiste yatmayan siyasetçi yok neredeyse. Muhafazakârların ıstıraplarını anlamıyor değilim. Kendimi de eleştiriyorum o konuda. Keşke bazı şeyleri... Üniversiteye alınmayan kızın acısını... Ben hayatım boyunca üniversiteye türbanla girilmesinden yanayım, bir tane yazım yoktur üniversitede türban yasaklansın diye.

BİR, TÜRBANLA İLGİLİ HABER İSTEMİYORUM... İKİ, KARA CUMA HABERİ İSTEMİYORUM

-Kişisel olarak mı?
Gazete olarak da. 22 Mart'ta yönetime geldiğimde ilk talimatım bu oldu. "Bir, türbanla ilgili haber istemiyorum. İki, cuma günleri cami önüne 10 tane adam toplandığında 'Kara Cuma' haberi istemiyorum" dedim. Ha sonra yanlış yapmadım mı? Dünya kadar yanlış yaptım. Yanlış yapmadım demedim. Bazen de istediğin şeyi yapamıyorsun, o da var. Bir güç olduğundan değil, resmen masa şehveti bu. Aydın Bey bana sordu "Sen bu fotoğrafı yayınlar mıydın?" dedi. Dedim ki "Aydın Bey bunu bana sormayın. Çünkü o kararı vermek için o masanın başında oturuyor olmak lazım." Nasıl ki Tayyip Erdoğan belagat şehvetiyle çıktığı zaman tutamıyor kendini, nasıl ki yazarken ağzımızdan kaçıyor şeyler o masanın psikolojisi farklıdır. Onun için hiçbir arkadaşıma ben olsaydım yapardım yapmazdım diye bir söz söyleyemem. Ayrıca bunun tartışması da var. Birçok demokratik ülkede "ben veririm" diyor.

BEN MANŞETLER SAYFASINI AÇARSAM KİMSE SOKAĞA ÇIKAMAZ

-Gazeteciliğin yer yer egemen iktidarın günahına ortak olduğu gerçekliği var. Eskiden de var, şimdi de... Mesela sizin eski manşetler konu ediliyor. Bugün iktidar medyası çığır açtı...
Bakın, ben manşet sayfasını bir açarsam kimse sokağa çıkamaz. Ali Tatar'ın fotoğrafını asarım bir tarafa, diğer tarafa da Sümeyye suikastı manşetini asarım. Ben bunu darbeleri soruşturma komisyonuna da söyledim. Önüme çıkara çıkara "411 el kaosa kalktı", "Gerekirse silah kullanırız", "Vay şerefsiz", "Silahsız kuvvetler devreye girsin" manşetleri getiriliyor. Hepsini de savundum orda. "Gerekirse silah kullanırız" 5 gazetede manşetti, sadece bana sordular. Çünkü en etkili ben verdim. Bir komutan 35. maddeyi hatırlatıp, "Gerekirse silah kullanmaya izin veriyor" diyor. Bana komisyonda sorduklarında "Kafamdan mı uydurdum, yoksa o asker mi söyledi? Niye benden çıkartıyorsunuz? Kusura bakmayın, neyi manşet yapacağımı size sormam!" dedim. O, 35. madde hâlen o gün duruyordu. "Peki, söyleyin, 10 yıldır iktidardasınız, kaldırdınız mı o maddeyi?" dedim.

-Eski dönemde dominant karakter askerdi, şimdi siyasi iktidar. Ana akım medya o söylemi bir şekilde paylaşıyor. Peki, bu zincir kırılmayacak mı?
Herkes dayak yediği zaman herkes aklını başına alacak. Herkes dayak yedi Türkiye'de. Dayak yemeyen tek bir kesim var, şu anda muktedir olan kesim. Onlar da bir seçim dayağı yerse eğer ki... Emin değilim yiyip yemeyeceklerinden. Neticede seçim, demokrasi bu. Halk yürü de diyebilir.

-Erdoğan anlattığı kadar dayak yememiş olabilir ama bu siyasete destek verenler dayak yediler.
Dayak yedikten sonra dayak mı atıyorlar? O zaman daha büyük tehlike var demektir. Her dayak yiyen sonrasında intikam almaya kalkarsa bu daha büyük sorun. O yüzden 'Bir çizgi çekelim' diyorum. Herkes hesap sorma meraklısı. Bir çizgi çekip ileriye bakmazsak Türkiye 'intikam zincirleri faciası' yaşayacak. Rövanş ve intikam. Emin olun hiçbirimiz mutlu olamayız. Çocuklarımız da mutlu olamaz. Sen o manşeti attın, ben bu manşeti attım bunun manası yok. "Bana ikide bir manşetten bahsetmeyin, manşetlerinizi yazarım sokağa çıkamazsınız" diye yazacağım.

-Peki, nasıl bir denge üzerinde geçmişe sünger çekilecek? Laiklik tarifi mi değişecek?
Bence bu laiklik tarifi, tanımı vs. bunlara hiç gerek yok. Bir numaralı şart; bir kere bu toplumun kendisini oluşturucu unsur gören insanların her bir tarafının bütün duygularıyla, gönülleriyle 'Bir arada yaşamak istiyoruz' irade beyanında bulunmaları lazım. Kürtler, Müslümanlar, modern Türkler, Beyaz Türk ya da değil, Aleviler, Sünniler, Karadenizliler, Egeliler, mini etekliler, başı türbanlı kızlar, türbansız olanlar. Bir numaralı anayasa budur: Biz bir arada yaşamak istiyoruz.

İki, biz bir arada birbirimize saygı göstererek yaşamak istiyoruz. Çok basit şeyler. Biz özgür, demokrat, korku yaratmayan bir toplumda yaşamak istiyoruz. Dört, tek adam rejimi istemiyoruz. Demokratik bir sistem istiyoruz. Kontrol mekanizmaları olan, seçimle iş başına gelecek, seçimle iş başından gidecek bir yapı istiyoruz. Asker vesayeti istemiyoruz ama darbeci sivil vesayet de istemiyoruz. Bir kere bu çerçeveyi çizelim, ondan sonrası kolay. Ondan sonraki işler nedir? Bir, inançlar üzerine baskı olmasın. İki, devlet de inançlarla yönetilmez.

-İdeolojilerle de yönetilmez!
İdeolojilerle de yönetilmez. Doğru. Kemalist ideoloji ile de yönetilmez, İslamcılıkla da yönetilmez. Şimdi bu çerçeveyi çizdikten sonra gerisi zaten demode tartışmalar.

TÜRKİYE'DEKİ TEK SORUN HÜRRİYET'İN LOGOSU MU?

-Burjuvanın tavrından söz ettiniz. Hürriyet geçmişte farklı bir manşetle çıkmış olsaydı bugün Türkiye'de daha farklı sosyolojik süreç geçirir miydi?
Bunlar çok kolaycı şeyler. Geçen bir televizyondan Hayko Bağdat Hürriyet'in tepesindeki 'Türkiye Türklerindir' sözünü açtı. "Türkiye'de herkes Kürt meselesinin çözümünde anlaştı, devlet hazır, Tayyip Erdoğan şu demeçleri vermiyor, MHP diye bir fenomen yok, Türkiye'nin bir tek sorunu kaldı Hürriyet'in tepesindeki Türkiye Türklerindir yazısı. Bunu mu demek istiyorsun?" dedim. Yok ama falan... Hürriyet gazetesi, neticede 300-350 bin satan bir gazete. Sen önce parlamentodaki partilerine şu anayasanın şu maddesini değiştirin desene. "Türkiye Cumhuriyeti devletine vatandaşlık bağıyla bağlı olan herkes Türk'tür" diyor o madde. Sen bunu değiştir, ondan sonra Aydın Doğan'a 'Anayasa böyle yazmıyor, sen bunu niye yazıyorsun, sen aykırı bir cumhuriyet mi kuracaksın?' diye sor.

Bir de şu var. Tayyip Erdoğan da, MHP de, cemaat de kendi tabanının duyarlılığına dikkat etmek durumunda ama Hürriyet'e gelince sen bunu kaldır. Orada da o lafın orada kalmasını isteyen insanlar var. Gazete alıyorlar, para yatırıp. Benim de o insanlara karşı kendimi savunacak bir enstrümanımın olması lazım. Demek lazım ki, "Arkadaşlar biz bunu taşıdık bugüne kadar. Şimdi anayasamız yeni vatandaşlık tarifi getiriyor. Bu vatandaşlık tarifinde etnik bir aidiyet yok." O zaman ben bunu savunurum. Tayyip Erdoğan niye şimdi devamlı Kürtleri vuruyor? Oy kaybediyor, MHP'den oy alayım diye değil mi?

-"Silahsız kuvvetler göreve" yerine halk sandıkta halletsin gibi bir tutum olamaz mıydı?
Siz o yazıyı okudunuz mu? Okuyayım isterseniz. Ben darbeyi araştırma komisyonuna okudum, 'evet haklısın' dediler. "Adam bu devirde darbe olmaz, bırakın artık bunu. Bu ülkede demokrasi varsa parlamento var, medyası var, hukuku, yargısı var. Gidin onlar halletsin" diyor. Buna niye takıldılar hâlâ anlamış değilim.

-Sivilleri de harekete geçiren asker olduğu içindir belki!
Bir dakika. Benim sivili harekete geçirme hakkım yok mu? Tayyip Erdoğan'ın 'Ben adamları tutamıyorum' deme hakkı varsa benim yok mu? Ülkenin bir hatalar çetelesini çıkartacaksak herkesin en az benim kadar samimi-ciddi özeleştiri yapması lazım. Herkes karşısından bekliyor, kendi yapmıyor. Bakın, manşetleri tartışıyoruz, benim 3 tane manşetim, tamam. İyi de daha dün Aydın Doğan'ı DHKP-C şapkasıyla gösteren manşeti hiç tartışmayacak mıyız? Peki, Sümeyye'ye Suikast manşetini? Kabataş manşetini. Ayıp ya! Köpeği için ölüm ilanı veren adamı terörist ilan ettiler.

ERDOĞAN'A KARŞI ÇIK DİYENLER ŞİMDİ ONUN ÇEVRESİNDE

-Evet, böylesi pek görülmedi. Bir de iktidarı getiren, iktidarı götüren gazete efsanesi var Hürriyet için. Ne dersiniz?
Hürriyet'e atfedilen iktidarlar meselesi biraz da bizlerin kendi kendimize atfettiğimiz şeyler. Öyle bir şey yok. Tabii şu var. Manşetlerin bir iklimin oluşmasında etkisi olabilir. Ama biri onu atıyordu, karşısındaki başka bir şeyi. Ben Tansu Çiller için "Leydi'nin Topuk Sesleri" diye manşet attım. Bana dediler ki "Tansu Çiller'i siz getirdiniz iktidara." Ya biz getirmedik. Ben o manşeti attığım sabah bütün delegelerle tek tek konuşturdum bizim çocukları. Yüzde 78'i Tansu Çiller'le ilgili şunu diyordu: "Evden çıkarken karılarımız bile dedi ki Tansu Çiller'e oy vermezsen gelme geriye." Ben biliyordum gelecek olan şeyi, ben yaratmadım bunu. "Süleyman Demirel'i de Hürriyet getirdi" dediler. 'Barajlar Kralı' vs... Yok öyle bir şey. Süleyman Demirel geliyordu zaten. Bana dediler ki 2002 yılında, aman şu Erdoğan'a karşı çık. Bakın dedim, ben karşı çıkmam.

-Kim dedi?
İstanbul'un burjuvazisinden işte. Tanınmış isimler. Ondan sonra onların hepsini Tayyip Erdoğan'ın yanında gördüm. 'Ben karşı çıkmam' dedim. "Niye karşı çıkmazsın?" dediler. "Karşıdan tsunami kalkmış geliyor. Bunu engellemek mümkün değil. Ayrıca seçimle gelirse ben ne yapabilirim ki?" dedim.

-Beyaz Türklerin bir siyaset okuma sorunu var ama değil mi?
Sağın yok mu? MHP'nin yok mu? Kürtlerin yok mu? Kimin yok Türkiye'de siyaset okuma sorunu? Herkes Türkiye'yi kendisi zannediyor. Her birimiz kendimizi haklı, başkalarını hatalar yapmış, her birimiz sadece kendi doğrularımızla bu ülkenin kalkınacağına ya da ilerleyeceğine inanıyoruz. Böyle bir şey yok artık. Türkiye o dönemi geçti. Türkiye'de artık hiçbir güç kendi iradesini bu ülkenin mutlak iradesi hâline getiremez. Ne Tayyip Erdoğan muktedirdir buna, ne asker, ne laik kesim, ne de Kürtler. Türkiye'nin geleceği dayak yemiş insanların bir daha kimseden dayak yememek üzere ve kimseye dayak atmamak üzerine el sıkışacakları bir toplumsal kontrattan geçiyor.

-Sizde bu fikir ilk defa mı oluştu?
Hayır, yıllardır var. Ama şöyle bir şey var. Dönemler bizi etkiliyor. 28 Şubat'ta Aydın Bey'e 'yüz yıl sürecek' dedi bir asker. Söyleyen adam kimdi biliyor musunuz? En demokrat asker dediğimiz Hilmi Özkök.

-Kıvrıkoğlu'na mal ediliyordu 'bin yıl' diye.
Evet, o da söyledi, Hilmi Özkök de...

-Evet, aslında devam ediyor bir şekilde. Şimdi de AK Parti'nin bünyesine geçti!
Ben hayatımda askerle mücadele ederim, askerî darbe olursa ilk saflarda savaşırım. Ama Allah bize öyle bir ceza verdi ki, başımıza öyle bir sivil vesayet gönderdi ki, şimdi hepimiz eğer iyi Müslümanlarsak, iyi laiklersek, iyi demokratlarsak, iyi Kürtlersek, iyi Türklersek hepimiz bundan bir ders almalıyız. Terör örgütleriyle mücadele edersiniz ama bir şeyle mücadele edemezsiniz. Son 5 yılda bunu gördüm. Devlet adına insafsızca bir otoriteyi, yetkiyi, kontrolsüzlüğü kullanan bir güçle mücadele edemezsiniz. Sabah benim kapımı çalan adam polisse demokraside böyle bir şey yok.

SİMAVİ BENDE NE GÖRDÜ BİLMİYORUM!

-Erol Simavi sizinle uzun boylu hiç konuşmadan Hürriyet'e davet ediyor direkt. Sonradan hiç konuştunuz mu ya da düşündünüz mü sizi nasıl keşfettiğini?
Konuşmadık ama ben düşündüm. Erol Simavi ile Aydın Doğan'ın birbirine çok benzeyen yanları da vardır. Yani ikisi de klasik insanlar gibi görünürler, ikisi de çok ileriye açık insanlardır. Mesela Aydın Bey aile olarak çok muhafazakâr yapıda bir insandır. Ama Aydın Bey modern olanı hisseden ve modern olana yatırım yapan bir insandır. Simavi bende ne gördü bilmiyorum. Daha önceden bir kere görüşmüştüm. Hürriyet'in karikatür yarışması vardı, oraya beni de davet ettiler. Kokteyl vardı. Hasan Pulur'un odasına girdi. Ben de oradaydım, sohbet ediyorduk, onu da çok tanımıyordum. Tatilden gelmiştim, sakallarım falan vardı. Ben de şaşırdım açıkçası. Yalnız ben rapor yazıyordum Hürriyet'e öncesinde. Arda Gedik geldikten sonra benden günlük değerlendirme istedi. Ben Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet ve Tercüman gazetelerini alıyordum, her gün okuyordum, bir rapor yazıyordum; haberleri yapıştırıyordum üstüne. Çok tarafsız bir rapordu bu. Meğer bu raporları Erol Simavi de okuyormuş. Orada öneriler oluyordu. Şunları şunlar yapılsa iyi olur diye. Hürriyet yazı işlerine de ben hayrandım.

İZMİR'İNKİ EN DEMOKRATİK TAVIR!

-İzmirliler AK Parti'nin temsil ettiği siyasete yaşam tarzı kaygısı ile herkesten önce tepki verdiler. Şu anda bu tepki bütün Türkiye'ye yayıldı. Bir dönem AK Parti'ye bu tepki haklı gerekçelerle de askerî vesayete bağlanıyordu, askerî vesayet kalkınca aslında iktidar kaynaklı ciddi bir yaşam tarzı siyaseti sorunu ortaya çıktı. İzmirlilerin o kadar da haksız olmadıkları görüldü. Ne dersiniz?
2007 yılında İzmir'de yapılan Cumhuriyet Mitingi'nde beni yuhaladılar. Yuhalatanların başında Tuncay Özkan var. Slogan şuydu: "Bir Tayyip alana bir Aydın Doğan ve Ertuğrul Özkök bedava." Benim karım beni evine sokmadı. Bakmayın, ben 7 mahalleden kovulan bir adamım. O zaman İzmir'de benden hiç hazzetmiyorlardı. Ben de İzmir'i eleştiriyordum. "Çok katısınız, bu anlayışla gidemezseniz" diye. Şunu söyleyeyim. Ben şu ana kadar Türkiye'nin en demokratik tavrı olarak görüyorum İzmir'in tavrını. Niye biliyor musunuz? Çünkü çok somut bir temel üzerinden geliyorlar: Hayat tarzı. Dikkat edin, İzmir'de hayat tarzına olan bağımlılık ve korunma arzusu giderek etnik aidiyetin de üzerine çıkmaya başladı. Hayat tarzımız bizim karakterimiz. Bunu da alınca elimizden geriye ne kalacak? Ayrıca İzmir'de de muhafazakâr insanların çektiklerini anlayan insan sayısı da çok arttı. Şimdi İzmir de demokrasiyi öğreniyor. Ama bir zamanlar demokrasinin beşiğiydi. Menderes'i, Özal'ı çıkaran yer orası.

MANYAKLAR HER ZAMAN OLACAK!

-En çok eleştirilen manşetlerinizden biri de türbanla ilgili olan. Ne dersiniz?
Türban olayını kanunlarla mı çözdük biz? Hâlâ "411 el kaosa kalktı" manşetini konuşuyorlar. Kimse gidip bakmıyor Hürriyet'te 1 ay önce neler yazmışız biz. Biz şunu savunduk. üniversitede türban yasağı kaldırılsın ama bunu anayasa değişikliği ile yapmayın, bu toplumsal konsensüsle olsun. Bunu Haşim Kılıç da söyledi. Açın bakın gazetelere mülakatı var, 'bunu anayasaya koymayın' diye. Peki, neyle çözdük biz bu işi? Kanunlarla mı?

-Zaten kanuni bir engel yoktu değil mi?
Yoktu. Bir zihniyet. Bugün Türkiye'de herhangi bir insan var mı 'türbanlı insan üniversiteye giriyor, çok rahatsızım' diyen? Vardır belki birkaç manyak. Ve hep olacak. Nasıl ki Ramazan'da önünde su içiyor diye kafasına bir şey fırlatacak manyak her zaman olacaksa bu toplumda, bu da olacak. Anayasa'nın bir maddesi de insanların işe alınmada, seçilmede, okullara gitmede liyakate göre değerlendirilecek. Başındaki örtüye ya da açıklığına, cuma namazına gidip gitmemesine, içki içip içmemesine ya da bizim aileden midir, değil midir diye değil.

12 EYLÜL'DE DAHA ÖZGÜRDÜK!

Türkiye'nin ciddi demokrasi sorunu var. Ben 12 Eylül'de Bülent Ecevit'le birlikte Arayış'ı çıkarttım. Herkese anlatıyorum. Öğretim üyesiydim. Öğretim üyesi maaşım dışında hiçbir maaşım yoktu. Karım çalışmıyordu. Kızım ilkokul çağına gelmişti. Maaşım ayın 5'inde bitiyordu. Devlet üniversitesinde çalışıyordum. Arayış'ta çalışırken kapısında bir sivil polis arabası, bir sivil askerî araba, bir resmî askerî araba duruyordu. Biz girip çıkıyorduk. Size yemin ediyorum o gün daha özgürdük. Ve İhsan Doğramacı'nın kız kardeşi Emel Doğramacı benim fakültemin dekanıydı. Benim bulunduğum işletme bölümünün başında da bir kadın profesör vardı, ikisi de kolladılar beni ve hiçbir şekilde ezdirmediler. O zaman bireysel vicdanlar ve bireysel tavırlar da vardı. Şimdi böyle bir şey var mı? Koskoca Hasan Cemal yazacak bir gazete bulamıyor.

HERKES KENDİNİ KUSURSUZ ZANNEDİYOR

Dün gece Leopar filmini 30 yıl aradan sonra yeniden seyrettim. 63 yapımı bir film. İtalya'da, modern İtalya'yı kuran hareketle kralcıların çatıştığı dönemde Sicilya'da Salina bölgesinde bir prens var, ülkede bir plebisit yapılıyor. Kral işin sadece krallıkla gitmeyeceğini görüyor, prensi yanına çekmek için buna bir elçi gönderiyor. "Ben bir senato kuracağım. Sen de bu senato da senatör ol" diyor. Adam ben olmam diyor. "Ama Sicilyalılar da gelişmeyi istiyor" diyor Kral. Prens, "Söylediğin her şeyde haklısın ama diyorsun ki Sicilyalılar da gelişmek istiyor. Bil ki asla istemiyorlar. Çünkü kendilerini kusursuz sanıyorlar. Kibirleri sefaletlerinden çok daha büyük" diyor. Hepimiz kendimizi toplumun en değerli insanları sanıyoruz.