Çandar'a göre Gazze'de tünelin sonunda ışık yok!

 
İSRAİL VE HAMAS ÇATIŞMADAN VAZGEÇMEYECEK

"Batı Şeria ve Gazze’de çalışan bir insani yardım kuruluşunun direktörü, New York Times’a “İsrailliler ve Hamas, bu kez Rubicon’u geçtiler. Aşmış oldukları bir tür psikolojik sınır var ve bizim zamanını bilmediğimiz bir süreye kadar bu çatışmadan vazgeçmeyecekler” demiş.

Gazze’deki durumun vahametini ve daha da vahimleşeceğini, bundan daha çarpıcı biçimde hiçbir söz anlatamaz herhalde.

Bu son savaştan önce de Gazze’deki “insani durum” zaten alarm veriyordu. Hamas’ı zayıflatmayı hedef alan İsrail-Mısır ortak ablukası, ekonomiyi mahvetmiş ve Gazze nüfusunun yarısını gıda yardımı için dışa bağımlı hale getirmişti. Gazze’nin ekilebilir arazilerinin zaten dörtte biri “tampon bölge” sayılıyordu, bu son savaşla yüzde 44’ü yani yaklaşık yarısı kullanılmaz halde.

Bu “insani dram”ın tercümesi, Gazze halkının, açlık ile ölüm arasında kıstırılmış olmasıdır. Bu durumun, tartışılmaz, bir numaralı sorumlusu İsrail’dir.

GÜÇ KAYBEDEN HAMAS DENKLEME GERİ DÖNECEK

Ortadoğu’daki “yeni tablo”nun, kendisine Filistinlilerin belini daha da kırmak, hiç hazzetmediği “Filistin Yönetimi (Fetih)- Hamas ulusal uzlaşması”nı vurmak ve “böl-yönet politikası”na geri dönmek için mükemmel bir fırsat verdiğini farkeden Netanyahu iktidarı, feci bir oportünizm ile Hamas’ın üzerine çullanırken, Filistin halkını mahvediyor.

Bölgedeki son gelişmeler ile hayli güç kaybeden ve bir ölçüde “marjinalize” olmakta olan Hamas’ın da, son çatışmayı, tekrar “Filistin denklemi”ne geri dönme fırsatı olarak gördüğüne kuşku yok. Bu hengâme sırasında yapılan kamuoyu yoklamalarında Gazzelilerin çoğunluğunun, savaşın durmasını ve “Filistin Yönetimi’nin Gazze’de yeniden kurulmasını istediği” öne sürülüyor.

Bu, 2006’daki şartların çok değiştiği, Gazze’nin Hamas yönetimi altında yaşamayı artık istemediği anlamına geliyor. Dolayısıyla, mevcut savaş, İsrail’deki Filistinli düşmanı zalim iktidar sahipleri gibi, siyasi hesaplardan ötürü Hamas’ın da işine geliyor. (...) 

MEZHEP SAVAŞI VİTRİNİNDE İÇ SAVAŞ İÇİ İÇ SAVAŞLAR

Günümüz Ortadoğu’sunun gerçeği, “Mezhep Savaşı vitrini arkasında uluslarararası ve bölgesel aktörler arasında cereyan eden “vekâlet yoluyla savaşlar” ve bunun tezahürü olan “iç savaşlar”, hatta “iç savaşlar içi iç savaşlar”dır.

Bunun coğrafi sahnesi ise, Akdeniz ile Ürdün (Şeria) Nehri arasındaki alanda yerleşik olan İsrail/Filistin hattından çok daha geniş bir alan kaplayan Suriye ile Irak’tır; yani “Levant” ile “Mezopotamya”nın toplamında ve dahası Körfez’deki (S. Arabistan+Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ile İran’ı karşı karşılıklı mevzilendiren) çekişmedir.

İÇ SAVAŞ DİNAMİĞİ DERİNLEŞİYOR

Bunun bölgenin tümüne yayılan görüntüsü Sünni-Şii ve bunun alt-metni olarak Sünni-Alevi çatışmasıdır. Ki, ayrıca, Sünni-Selefi güçlerin kendi aralarındaki çatışmalar (İŞİD ile An Nusra ve Ahrar el-Şam, Tevhid gibi örgütler arasındaki gibi) ve buna ek olarak, Ortadoğu’dan Hristiyanlığı kazımayı amaçlayan girişimler de, “iç savaş dinamiği”ni daha da derinleştiriyor, karmaşıklaştırıyor, çetrefilleştiriyor.

Kısa süre önce bir yazımızda sözünü ettiğimiz ve Richard Haass ve Zbigniew Brzezinski gibi isimlerin de altını çizdiği “Ortadoğu’nun Otuz Yıl Savaşları”nın yaşanmakta olduğu olgusu, ülkeleri de farklı eksenlerde biraraya getiriyor ya da birbirlerine karşı olarak konumlandırıyor.

TÜRKİYE DAHİL KİMSE MASUM DEĞİL

New York Times’ın köşe yazarı David Brooks, geçen hafta bu olguya değinirken şu satırlara yer vermişti:

“(...) Tüm bu çatışma, vekâlet yoluyla savaşıldığı duygusu veriyor. Türkiye ve Katar, Mısır ve Suudi Arabistan’a karşı bölgesel rekabette (bu işin Sünnilerarası rekabet kısmı, cç) üstünlüğü sağlamak umuduyla Hamas’ı destekliyor. Mısırlılar ve Suudiler, üstü kapalı biçimde İsrail’i destekliyor ya da İsrail gücünün Hamas’ı zayıflatacağı umuduyla İsrail’i arkalıyorlar.
Filistin-İsrail karşılaşmasına, bağımsız bir mücadele olarak bakmak artık anlamsız. O da, bölgedeki diğer her çatışma gibi, daha büyük çaptaki 30 Yıl Savaşları’nın bir parçası olarak görülmeli.”

Öyle görenlerden biriyim. O nedenle de, Türkiye dahil, bölgesel aktörlerden hiçbirini, Filistin halkının giderilmesi çok uzun yıllar alacak büyük zararlara uğradığı ve çok büyük acılar yaşadığı şu son çatışmada “masum” ve “ilkesel” bir “rolün sahibi” olarak görmüyorum.

Bu kanlı çatışmanın bir tek masum aktörü, şayet, varsa, o da, Gazze’de yaşayan Filistin halkının kendisi.

TÜNELİN UCUNDA IŞIK GÖRÜNMÜYOR

Ve, kimsenin tam olarak ne istediğini bilmediği ve nasıl şekilleneceğini bilemeyeceği ve karmakarışık süreçlerden geçilmekte olan bu “yeni Ortadoğu paradigması arayışı”nda, “tünelin ucundaki ışık” şu an itibarıyla gözükmüyor.

Kimisi sözde olan “gözyaşları” ya da bazılarının kendilerine “moral güvence” sağlamak amacıyla bir tür cankurtaran olarak sarıldıkları “ahlâki argümanlar”, ne yazık ki, Filistin halkının çilesini ağırlaştıran “realpolitik hükümleri”nin yerini alamıyor.
Ne yazık ki, günün sevimsiz gerçeği bu…