Zaman'ın makasladığı Gülen bölümleri
Le Monde'da çıkan yazıyı Zaman gazetesi aktarırken orjinal metindeki hangi kısımları çıkarttı?
Ragıp Duran
Zaman gazetesi ise, Le
Monde’daki haberi aktarırken, orijinal metinde Gülen Cemaati
hakkındaki tüm eleştirel, olumsuz ve sorgulayıcı bölüm, cümle ve
deyimleri temizledi...
İnternet’de 29 Aralık tarihli Le Monde’da ‘Les eclaireurs de
l’islam suscitent la controverse’ başlıklı bir yazı yayınlandı.
(Bkz.
http://www.lemonde.fr/societe/article/2009/12/29/les-eclaireurs-de-l-islam-suscitent-la-controverse_1285751_3224.html).
Bu başlığın çevirisi ‘İslami
Aydınlatmacılar tartışma yaratıyor’. Le Monde’un Istanbul’da
mukim Türkiye muhabiri Guillaume Perrier, zahmet edip Istanbul’dan
kalkıp Paris’in banliyösüne gidip, oradaki Fetullah Gülen
cemaatinin okulu hakkında bir inceleme yapmış ve sonuçlarını
‘Enquete’ (Araştırma) üst başlığıyla yayınlamış. Belli ki, Perrier
davetli olarak Paris’e gidip kendi çalışma alanının dışında bir
röportaj yapmış. Le Monde’un Paris’te herhalde yeterli eğitim
muhabiri vardır!
30 Aralık tarihli Zaman gazetesinde de Paris mahreçli, Emre Demir
imzalı ‘Türkler, Fransa'da göçmenlerin eğitim sorununa çözüm
sağlıyor’ başlıklı bir yazı yayınlandı. (Bkz.
http://zaman.com.tr/haber.do?haberno=933864&title=turkler-fransada-gocmenlerin-egitim-sorununa-cozum-sagliyor&haberSayfa=1)
Bu yazı sözümona Le Monde’daki yazıyı aktarıyor. Atlaya zıplaya
yapılmış bir çeviri. Le Monde’daki yazıda Fetullah Gülen cemaati
hakkında ne kadar kuşku uyandıran cümle varsa ya olduğu gibi es
geçilmiş ya da tahrifatlı bir şekilde çevrilmiş. Mesele, teknik bir
çeviri hatası ya da çeviride özensizlik değil. Le Monde’da çıkan
bir yazıyı tahrif etmek…Bunu yapanlar kendilerini çok uyanık
sanıyorlar. Çünkü hiç kimse, özellikle Fransa’da yaşayan
Türkiyeliler ya da Fransızca bilen Türkiyeliler, hem Zaman’ı hem de
Le Monde’u okumayacaklar değil mi? Muhabir Perrier orijinal
haberinin Zaman’daki Türkçe çevirisini okuyunca Gülen Cemaatine
daha fazla güven duyacak değil mi?
Zaman’ın çeviri sansürüne
tuttuğu birkaç bölümü aktarayım:
• Le Monde’daki orijinal yazıda, en az iki kez, okulun mali ve esin
kaynağı konusunda yetkililerin ‘discret’ (kapalı, ağzı sıkı) davrandığı
yazılı. Türkçe metinde bunlar hiç yok.
• Okuldaki disiplinden sözederken Fransızca metinde , öğrenciler
için ‘Sigara içmek, tükürmek, küfür
etmek, telefon etmek sözkonusu olduğunda cezalar yağıyor’
cümlesi Türkçe namevcut.
• Okuldaki Fransız öğretmenlerin Katolik okullardan geldiğini
belirtmiş Le Monde. Zaman, bu bilgiyi nedense yazmamış.
• Fransa’daki Gülen okulunun yetkilileri yerel yöneticilerle temasa
geçtiğini Zaman yazıyor da, Le Monde’un ‘Yerel yetkililer mesela komünist belediye okul
yöneticilerine pek güven duymuyor’ cümlesi yok.
• Zaman, ek bilgi ya da reklam amacıyla herkül.org sitesinden
bahsediyor,Le Monde ise sadece ‘Bir internet sitesi diyor’.
• Le Monde Gülen tarikatinden sözederken ‘Bu tartışmalı tarikat Türkiye’de toplumu
İslamlaştırmakla itham ediliyor’ diyor. Zaman da bu cümle
yok.
• Zaman, Le Monde’da yayınlanan okul yetkilisi Nihat Sarıer’in şu
cümlesini de beğenmemiş olsa gerek ki Türkçe haberine koymamış:
‘Bizim amacımız farklı. Biz iyi
yurttaşlar yetiştirmek istiyoruz, İslamiyetin promosyonu yapmak
istemiyoruz’.
• Le Monde’daki orijinal
metinde yer alıp Türkçeye aktarılırken pas geçilen bazı cümle ve
deyimler de şunlar:
- Okul, her türlü cemaatçi girişimi
redediyor
- Okullar, Gülen Cemaatinin vitrini
- Muhafazakar Zaman gazetesi
- Örgüt (Cemaat) özellikle ABD’de kök salmış durumda, oradaki
okulların Amerikan hıristiyan üniversiteleri ile yakın bağları
var
- Amerikan Adliyesinin bir raporuna göre Cemaatin 25 milyar
dolar…
- Cemaat, laik cumhuriyetin sürekliliğini tehdit ediyor…
- Cemaat mensupları, Türkiye’de bürokrasinin ve polisin içine
sızıyor
- Mali kaynakları bir sır
- Cemaat, ABD dış politikasının Orta Asya ve Orta Doğu’da sıradan
bir piyonu
- Işık Evleri…
Bu cümle ve deyimler çeşitli kaynaklara atfediliyor orijinal
metinde. Zaman ise bu hassas(?) konulara hiç girmemeyi tercih
etmiş.
Zaman’ın çaresizliği ortada: Paris’deki okulun tanıtımını yapmak
için Istanbul’dan koca Le Monde’un muhabirini davet edeceksin,
ağırlayacaksın. Onun yazdığı yazı tam istediğiniz gibi çıkmıyor.
İçinde hatta başlıkta bir sürü ‘olumsuzluk’ var. Açıkça aleyhimize
bilgi ve görüşler var ayrıca da Cemaatimiz hakkında kuşku yaratacak
yargılar var. Ne yapalım? Koskoca Le Monde bizden sözediyor. Biz bu
yazıdaki olumlu bölümleri alalım, olumsuzları görmezden
geliriz.
Zaman’ın gazeteciliği işte bu!
Tabusu olan doğru dürüst
gazetecilik yapamaz.
İşin içine Gülen, cemaat, Işık Evleri vs… girince Le Monde da
tahrif edilir, New York Times da. Sonra da televizyon reklamlarında
‘Önyargısız olalım, etiket takmayalım’ muhabbetleri. ‘Sahtekar ve
sansürcü Zaman’ desek şimdi, kültürlerarası diyaloga ihanet mi
etmiş olacağız!