"Nobel’de hiçbir şey eskisi gibi olmayacak" deyip geçmişi hatırlattı! Rüşvet ve taciz iddiaları...
2019 Nobel Edebiyat Ödülü'nün Bosna soykırımını inkar eden Peter Handke’ye verilmesine ilişkin Cem Küçük de bir değerlendirmede bulundu. Küçük, kimya, fizik gibi alanlarda doğru isimlere Nobel verildiğini ama edebiyat ve barışa gelince işin değiştiğini söyledi.
İki sahada Batı'nın işine gelenlere ödül verdiğini söyleyen Küçük, Peter Handke’ye ödül veren Nobel komitesinin geçen sene bu ödülü vermediğini hatırlattı. Meğer bunun nedeni de cinsel taciz ve rüşvet iddialarıymış...
Nobel Ödülü ve komitedeki cinsel taciz iddiaları
Dün Fuat Uğur, Nobel hakkında harika bir yazı yazdı.
1973’te Henry Kissinger’a Nobel verilmesini sorgulayan Uğur arka
plandaki kirli ilişkileri de deşifre etmiş. Barack Obama’ya bile bu
dünyada Nobel verildi. Obama bugünkü Suriye meselesinin baş
sorumlusudur.
Kimya, fizik gibi alanlarda genelde doğru isimlere Nobel verilir
ama edebiyat ve barışa gelince iş değişiyor. Özellikle bu iki
sahada Batı tamamen işine gelenlere ödül veriyor. Tabii arada hak
edenlere de verilmiyor değil. Bunların hepsi göz boyamadan
ibaret.
Aleksandr Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülünü 1970’te aldı. O
günden sonra bir daha Sovyetlere giremedi. Soljenitsin haklı veya
değil ülkesini kötülediği için, Rus sistemi eleştirdiği için bu
ödülü aldı. Yoksa asla alamazdı. Satre gibi Nobel verilip
reddedenler de var. Satre bir dizi gerekçe sıralayarak 1964’te
Nobel ödülünü reddetmişti. Nobel alıp ülkesinde çok sevilen
edebiyatçılar da var, mesela 2005’te kazanan İngiliz edebiyatçı
Harold Pinter gibi. Bilindiği gibi Nobel edebiyat bir yazarın bütün
eserlerine veriliyor, tek bir eser dikkate alınarak değil.
Peki Nobel Edebiyat ve Barış Ödülleri verilirken kriter nedir?
Büyük düşünür Edward Said’in tabiriyle; sömürge
aydınları... Daha önce çok yazmıştım, gene ifade
edeyim. Said kendi ülkesinin kültüründen ve halkından nefret
ederek varlığını üstün Batı medeniyetine ait gören ve ancak belli
Batı istihbarat örgütleri tarafından aparatçik olarak kullanılan
acınası entelektüel tipolojisi için "sömürge
aydınları" tabirini kullanmıştır. Hem Afrika’da hem Asya’da
hem Latin Amerika’da hem de İslam dünyasında böyle aydın örnekleri
çok sayıda vardır.
Kendi ülke halkından nefret eden, onları aşağılayan tipler Batı
medeniyetini her şeyin üzerinde görür. Böyle tipler Batı’da da
dikkate alınmaz ama ajan olarak devşirilir ve kendi ülkesine
küfrettirilir. Türkiye’de bu ödülü almak için kendi devletine söven
aydınlar hep oldu. Orhan Pamuk aldı. Elif
Şafak var gücüyle almak için Türkiye’ye Londra’dan saldırıyor.
Şafak o kadar yeteneği kısıtlı ki, yirmi dört saat Türkiye
Kürtleri kesmiştir dese, Ermenilere soykırım
yapmıştır dese gene de alamaz.
Belki unutulmuştur ama hatırlatmak lazım. Bu yıl edebiyatta
Sırpların katliamını öven Müslüman düşmanı Peter Handke’ye
ödül veren Nobel komitesi geçen sene bu ödülü vermemişti. Neden
biliyor musunuz? Cinsel taciz ve rüşvet iddialarından
dolayı.
Deutche Well Türkçe’de Sabine Peschel’in geçen sene bu
konuyla ilgili bir yazısı çıktı. İsveç Akademisi geçen sene
edebiyat ödülü vermediğinde bu karar çok tartışılmıştı. Peschel
şöyle yazmıştı: “Peki bu sene cinsel saldırı ve rüşvet
skandallarıyla çalkalanan kurum gerçekten böyle bir karar vermek
zorunda mıydı? Ödülü alması olası olan ancak yaşı ilerlediği için
belki ödül alamadan aramızdan ayrılması olası olan adaylara ne
olacak? Mesela Philip Roth. Roth gibi bu ödülü almaya hak edenler
kendilerine bir haksızlık yapıldığını düşünmeyecek mi?”
Düşünün İsveç Akademisi’nden bazıları ödül vermek için rüşvet
almakla suçlandı. Ayrıca bazı üyelerin kadınları taciz ettiği de
yazıldı, çizildi. Kurum bu iddialardan ciddi yara aldı.
Peschel “Edebiyat dünyası İsveç Akademisi'ne ve
onların verdiği kararlara tekrar güvenebilecek mi?”, diye
sormuştu. “En azından akademi zaman kazanmak suretiyle bu
güveni tekrar kazanmayı umuyor”, diye de eklemişti. Ödül alan
kişilerin çoğunlukla Avrupa kökenli olması ve birçok kişinin
aslında bu ödüllleri hak etmediği de çokça
eleştirilmişti. Dario Fo, Elfriede Jelinek ya da Bob
Dylan gibi isimlerin ödül alması memnuniyetle
karşılanmamıştı.
İsveç Akademi üyesi Katarina Frosberg'in eşi ve cinsel taciz
skandalına adı karışan Jean-Claude Arnault adı çok
tartışıldı. “MeToo" tartışmaları esnasında da haklı
eleştiriler yöneltildi kendisine. Bazı akademi üyelerinin
rüşvetle ödül verdiği de söylendi. Bunların hepsi hayli tartışmalı
olan Nobel’in itibarını daha da azalttı.
Dünya eskisi gibi değil. II. Dünya Savaşı sonrası kurulan kurumlar
nasıl tartışılıyorsa, uluslararası ödüller de tartışılıyor.
Buna Oscar dâhil. Bazen her şeyin ayarlandığı bile
söylendi. Artık belli ki Nobel’de hiçbir şey eskisi gibi
olmayacak.